آپلود عكس

می گویند: یک خلیفه ای مرض گِل خوردن داشت. هر چه طبابت می کردند نمی شد. به یک عارفی گفت: چه کار بکنم؟ گفت یک جو غیرت مردانگی داشته باشی درست می شود. همین هم به غیرتش خورد و ترک کرد. گاهی با یک جو غیرت آدم می تواند روی بام دنیا برود.

بعضی می گویند: اخلاق قابل تغییر نیست و آن ها كه بدگوهرند عوض نمی شوند و به فرض كه تغییر یابند سطحی و ناپایدار است و دلیلی كه ذكر كرده اند آن است كه ساختمان جسم و جان رابطة نزدیكی با اخلاق دارد و در واقع اخلاق هر كس تابع چگونگی آفرینش روح و جسم او است و چون روح و جسم آدمی عوض نمی شود اخلاق او نیز قابل تغییر نیست. بعضی از شاعران نیز در تأیید این نظریه گفته اند:

پرتو نیكان نگیرد هر كه بنیادش بد است

تربیت نا اهل را چون گردكان بر گنبد است

در پاسخ باید گفت: همان گونه كه عادات و ملكات اخلاقی زشت در سایة تكرار عمل تشكیل می گردد، از همین طریق قابل زوال است. حیوانات وحشی به دست انسان رام و به صورت حیوانات اهلی در می آیند. جایی كه با تربیت بتوان خُلق و خوی یك حیوان را تغییر داد، چگونه نمی توان اخلاق انسان را تغییر دارد؟ علاوه بر این آیاتی كه موضوع بعثت انبیا و انزال كتب آسمانی را می رساند و آیاتی كه با صراحت تشویق به تهذیب اخلاق می كند محكم ترین دلیل بر امكان تغییر صفات اخلاقی است زیرا اگر صفات قابل تغییر نباشد بعثت انبیا لغو خواهد بود. هم چنین روایات اسلامی دلیل واضحی بر امكان تغییر صفات اخلاقی است.

پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) فرمود: بعثت من برای اتمام مكارم اخلاقی است. برای درمان بد اخلاقی باید منشأ آن را شناخت كه مهم ترین آن ها سوء عادت و عقده های درونی و بیماری های جسمی می باشد. اگر خُلق بد تنها ناشی از سوء عادت باشد باید در ترك آن كوشید و عادت بد را با جایگزین كردن عادت پسندیده، از صفحة خاطر محو كرد. امام علی(علیه السلام) می فرماید: خود را به اخلاق نیك عادت دهید.

اگر بد خُلقی معلول عقدة روحی یا بیماری جسمی باشد باید این عقده گشوده شود و بیماری حاصل از آن درمان گردد. مرحلة دیگری كه در درمان بد خُلقی مهم است، تصمیم قاطع برای درمان می باشد. چه بسا افرادی از بد خُلقی رنج می برند اما در مقام عمل با ارادة جدی به علاج آن نمی پردازند. با مراقبت از نفس، محاسبة عمل و به تدریج باید عادت بر خلقی را ترك كرد. 

نا امید نشویم

خدا باب توبه را باز کرده و برای گناه کارانی که گناهان سنگین انجام داده اند فرستاده و اینکه می خواهیم ببینیم توبه مان قبول شده است یا نه؟ ببینیم که احساس بدی نسبت به گناه داریم یا نه؟ پشیمان هستیم یا نه؟ از آن هم بدم آمده است و این ها را توبه می گویند. کسی که گناهش بخشیده نشود، توفیق توبه پیدا نمی کند. در روایت داریم که اگر کسی توبه نکرد، کار او مشکل است. ولی اگر توبه کرد و از آن گناه بدش آمد، مطمئن باشد که پاک شده است. چون امکان ندارد خدا خلاف وعده عمل کند کرم و لطف و بزرگواری نمی گذارد خلاف وعده عمل کند. خوب حالا او بین خود و خدا توبه کرده و چرا ناامید است؟ پس شما نسبت به وعده های خدا ناامید هستید؟ فقط مواظب باشید که این گناه را تکرار نکنید و از مسیر خارج نشوید.